SQL Server Management Studio (SSMS) Kurulum Ve Kullanımı

SSMS Nedir?

SQL Server Management Studio (SSMS), Microsoft SQL Server veritabanlarını yönetmek, sorgulamak ve geliştirmek için kullanılan ücretsiz, entegre bir ortamdır. Veritabanı yöneticileri, geliştiriciler ve veri analistleri için vazgeçilmez bir araçtır.

Sistem Gereksinimleri

• İşletim Sistemi: Windows 10/11, Windows Server 2016 veya üzeri
• .NET Framework: 4.7.2 veya üzeri
• RAM: Minimum 2 GB (4 GB önerilir)
• Disk Alanı: 2-10 GB arası
• Ekran Çözünürlüğü: 1280x1024 veya daha yüksek

Kurulum Adımları

1. İndirme

1. Microsoft'un resmi sitesine gidin: docs.microsoft.com/sql/ssms/download-sql-server-management-studio-ssms
2. "Download SQL Server Management Studio (SSMS)" linkine tıklayın
3. En güncel sürümü indirin (örn: SSMS 19.x)

2. Kurulum

1. İndirilen SSMS-Setup-ENU.exe dosyasını çalıştırın
2. "Install" butonuna tıklayın
3. Kurulum otomatik olarak başlar (5-10 dakika sürer)
4. Kurulum tamamlandığında "Close" butonuna tıklayın
5. Bilgisayarı yeniden başlatmanız gerekebilir

İlk Bağlantı

SSMS'i Başlatma

1. Başlat menüsünde "SQL Server Management Studio" arayın
2. Uygulamayı açın
3. "Connect to Server" penceresi otomatik açılır

Bağlantı Ayarları

• Server type: Database Engine
• Server name:
  • Yerel sunucu: localhost veya . veya (local)
  • Named instance: localhost\SQLEXPRESS
  • Uzak sunucu: 192.168.1.100 veya server.domain.com
• Authentication:
  • Windows Authentication: Mevcut Windows kullanıcısı ile (önerilir)
  • SQL Server Authentication: Kullanıcı adı ve şifre ile (örn: sa)
• "Connect" butonuna tıklayın

SSMS Arayüzü

Ana Bileşenler

1. Object Explorer

Sol tarafta bulunan, veritabanı nesnelerini ağaç yapısında gösteren panel:

• Databases: Tüm veritabanları
• Security: Kullanıcılar ve roller
• Server Objects: Linked servers, triggers
• Management: Backup, maintenance plans
• SQL Server Agent: Jobs, alerts

2. Query Editor

T-SQL sorguları yazdığınız editör:

• Yeni sorgu açmak için: Ctrl + N veya "New Query" butonu
• IntelliSense ile kod tamamlama
• Syntax highlighting (sözdizimi renklendirme)
• Sorguyu çalıştırmak için: F5 veya "Execute" butonu

3. Results Pane

Sorgu sonuçlarının gösterildiği alan:

• Results: Tablo formatında sonuçlar
• Messages: Hata ve bilgi mesajları
• Execution Plan: Sorgu performans planı

Temel İşlemler

Yeni Veritabanı Oluşturma

Grafiksel Arayüz ile:

1. Object Explorer'da "Databases" üzerine sağ tıklayın
2. "New Database..." seçin
3. Database name girin (örn: MyDatabase)
4. "OK" butonuna tıklayın

T-SQL ile:

CREATE DATABASE MyDatabase;
GO

USE MyDatabase;
GO

Tablo Oluşturma

Grafiksel Arayüz ile:

1. Database → Tables üzerine sağ tıklayın
2. "New" → "Table..." seçin
3. Sütunları tanımlayın (Column Name, Data Type, Allow Nulls)
4. Primary Key belirleyin (sütuna sağ tıklayıp "Set Primary Key")
5. Ctrl + S ile kaydedin ve tablo adı verin

T-SQL ile:

CREATE TABLE Employees (
    EmployeeID INT PRIMARY KEY IDENTITY(1,1),
    FirstName NVARCHAR(50) NOT NULL,
    LastName NVARCHAR(50) NOT NULL,
    Email NVARCHAR(100) UNIQUE,
    Department NVARCHAR(50),
    Salary DECIMAL(10,2),
    HireDate DATE DEFAULT GETDATE()
);
GO

Veri Ekleme, Güncelleme, Silme

Veri Ekleme (INSERT):

INSERT INTO Employees (FirstName, LastName, Email, Department, Salary)
VALUES 
    ('Ahmet', 'Yılmaz', 'ahmet@example.com', 'IT', 50000),
    ('Ayşe', 'Demir', 'ayse@example.com', 'HR', 45000),
    ('Mehmet', 'Kaya', 'mehmet@example.com', 'Sales', 48000);
GO

Veri Güncelleme (UPDATE):

UPDATE Employees
SET Salary = 55000
WHERE EmployeeID = 1;
GO

Veri Silme (DELETE):

DELETE FROM Employees
WHERE EmployeeID = 3;
GO

Veri Sorgulama (SELECT)

-- Tüm kayıtları getir
SELECT * FROM Employees;

-- Belirli sütunları getir
SELECT FirstName, LastName, Department FROM Employees;

-- Filtreleme (WHERE)
SELECT * FROM Employees WHERE Department = 'IT';

-- Sıralama (ORDER BY)
SELECT * FROM Employees ORDER BY Salary DESC;

-- Gruplama (GROUP BY)
SELECT Department, COUNT(*) AS EmployeeCount, AVG(Salary) AS AvgSalary
FROM Employees
GROUP BY Department;

-- JOIN işlemi
SELECT e.FirstName, e.LastName, d.DepartmentName
FROM Employees e
INNER JOIN Departments d ON e.DepartmentID = d.DepartmentID;
GO

Backup ve Restore

Backup Alma

Grafiksel Arayüz ile:

1. Veritabanına sağ tıklayın → Tasks → Back Up...
2. Backup type: Full
3. Destination: Disk
4. "Add" ile dosya yolu belirleyin
5. "OK" ile backup'ı başlatın

T-SQL ile:

BACKUP DATABASE MyDatabase
TO DISK = 'C:\Backups\MyDatabase_Full.bak'
WITH FORMAT, INIT, NAME = 'Full Backup';
GO

Restore İşlemi

RESTORE DATABASE MyDatabase
FROM DISK = 'C:\Backups\MyDatabase_Full.bak'
WITH REPLACE;
GO

Yararlı Klavye Kısayolları

• Ctrl + N - Yeni sorgu penceresi
• F5 - Sorguyu çalıştır
• Ctrl + R - Results pane'i göster/gizle
• Ctrl + L - Execution plan göster
• Ctrl + Shift + U - Seçili metni büyük harfe çevir
• Ctrl + Shift + L - Seçili metni küçük harfe çevir
• Ctrl + K, Ctrl + C - Yorum satırı yap
• Ctrl + K, Ctrl + U - Yorumu kaldır
• Ctrl + U - Veritabanını değiştir
• Alt + F1 - Nesne bilgilerini göster

Performans İzleme

Execution Plan

-- Estimated Execution Plan: Ctrl + L
-- Actual Execution Plan: Ctrl + M (önce aktif et, sonra sorguyu çalıştır)

SET STATISTICS TIME ON;
SET STATISTICS IO ON;

SELECT * FROM Employees WHERE Department = 'IT';

SET STATISTICS TIME OFF;
SET STATISTICS IO OFF;
GO

Activity Monitor

1. Server adına sağ tıklayın
2. "Activity Monitor" seçin
3. Aktif bağlantıları, çalışan sorguları ve kaynak kullanımını görüntüleyin